เที่ยวบินล่าช้า ปัญหากวนใจของนักท่องเที่ยวจำนวนมาก อยากชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับมาตรการคุ้มครองสิทธิของผู้โดยสารทั้งเที่ยวบินภายในประเทศและต่างประเทศ ตามข้อบังคับของคณะกรรมการการบินพลเรือนฉบับที่ 101 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 20 พ.ค. 2568 ซึ่งสิทธิที่ผู้โดยสารจะได้รับเมื่อเที่ยวบินล่าช้า หรือยกเลิกเที่ยวบิน จะมีอะไรบ้าง มาดูกัน
สาเหตุของการล่าช้าหรือยกเลิกเที่ยวบินจะเป็นตัวชี้วัดว่าสายบินต้องรับผิดชอบหรือไม่รับผิดชอบ แบ่งออกเป็น 2 กรณี ดังนี้
ข้อบังคับของคณะกรรมการการบินพลเรือนฉบับที่ 101 ได้กำหนดให้แยกความต่างระหว่าง “เหตุสุดวิสัย” (force majeure) กับ “กรณีที่สายการบินต้องรับผิด”
กรณีที่เป็นเหตุสุดวิสัย เช่น พายุรุนแรง เหตุฉุกเฉินทางความปลอดภัย หรือการเมืองที่ไม่คาดคิด สายการบินไม่จำเป็นต้องจ่ายค่าชดเชย แต่ยังคงต้องดูแลผู้โดยสารให้อย่างเหมาะสม
ในทางกลับกันหากเป็นผลจากการบริหารจัดการผิดพลาดของสายการบิน เช่น ระบบล่ม การขายตั๋วเกินจำนวนที่นั่ง หรือการซ่อมบำรุงที่ไม่พร้อม ก็ถือว่าเป็นกรณีที่สายการบินต้องรับผิดชอบโดยตรง
เมื่อเที่ยวบินล่าช้ากว่ากำหนด สิทธิของผู้โดยสารจะขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ล่าช้า ข้อบังคับ กบร. 101 ระบุว่า
ยกตัวอย่างเช่น หากคุณเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปเชียงใหม่แล้วเครื่องบินล่าช้าเกิน 6 ชั่วโมง โดยไม่มีเหตุสุดวิสัย สายการบินต้องจัดอาหาร เครื่องดื่ม และอำนวยความสะดวกต่าง ๆ รวมถึงคุณมีสิทธิเรียกร้องค่าชดเชย 1,200 บาทภายใน 14 วัน
ในกรณีที่เที่ยวบินถูกยกเลิก กฎหมายกำหนดชัดเจนว่าหากสายการบินแจ้งล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 7 วัน หรือแม้จะแจ้งน้อยกว่าแต่สามารถจัดเที่ยวบินใหม่ที่ถึงปลายทางก่อนหรือหลังเวลาเดิมไม่เกิน 3 ชั่วโมง สายการบินจะไม่ต้องชดเชยใด ๆ แต่หากไม่แจ้งล่วงหน้าหรือไม่เข้าเงื่อนไขดังกล่าว ผู้โดยสารมีสิทธิเต็มรูปแบบทันที
สิทธิที่ผู้โดยสารได้รับ ได้แก่ การคืนเงินเต็มจำนวนตั๋ว การเปลี่ยนเที่ยวบินใหม่ หรือค่าชดเชยที่คิดตามระยะทางบินในลักษณะเดียวกับกรณีล่าช้า 10 ชั่วโมง ตัวอย่างเช่น หากสายการบินยกเลิกเที่ยวบินโดยไม่แจ้งล่วงหน้าในเช้าวันเดินทาง ผู้โดยสารสามารถเลือกที่จะขอคืนเงินเต็มจำนวนหรือรับค่าชดเชยตามระยะทางได้
อีกปัญหาที่เกิดขึ้นบ่อยคือ การเลื่อนเวลาเที่ยวบินหรือที่เรียกว่า Reschedule ซึ่งต่างจากการล่าช้า เพราะเป็นการเปลี่ยนเวลาที่แจ้งไว้เดิม อาจเร็วขึ้นหรือช้าลงโดยไม่ได้รับความยินยอมจากผู้โดยสาร ในกรณีเช่นนี้ หากผู้โดยสารไม่เห็นด้วย มีสิทธิที่จะปฏิเสธและเลือกคืนเงินหรือขอเที่ยวบินใหม่ที่ยอมรับได้ตามกฎหมาย
ในส่วนของ Overbook หรือการขายบัตรโดยสารเกินที่นั่ง หากผู้โดยสารถูกปฏิเสธไม่ให้ขึ้นเครื่องโดยไม่สมัครใจ สายการบินจะต้องให้บริการพื้นฐานเช่นเดียวกับกรณีเที่ยวบินล่าช้า พร้อมทั้งต้องจัดหาทางเลือกใหม่ให้ และยังต้องชดเชยเพิ่มเติมตามระยะเวลาล่าเช้าเช่นเดียวกัน
เมื่อเกิดปัญหาไม่ว่าจะเป็นการดีเลย์ ยกเลิก เลื่อนเวลา หรือ Overbook ผู้โดยสารจะสามารถปกป้องสิทธิของตนเองได้ และเรียกร้องอย่างถูกต้องตามขั้นตอนที่กฎหมายไทยกำหนด
